Vi skal sjå på handtverk. Eg vil drøfte handtverket i to omsette dikt, Hermann Wildenveys versjon av Æsops fabel om musehuset er det eine, og omsetjing av Charles Baudelaire sitt dikt Albatossen til norsk er det andre.
Hald fram å lesa Vansken med å rime
Språkstrid? På ulike nivå held språkstriden fram – . Og kva for målform skal vi velje? Korleis handterte eg det norske språket gjennom rådande vindar? Eg vil ta det kort gjennom ei personleg soge. Som forfattar starta eg på bokmål, som var opplæringsmålet mitt gjennom 1960-åra, med dikt som imiterte, men likevel var både personlege og handskrivne «på trykk» (ikkje handskrivne under):
Hald fram å lesa Å skifte språk
Det er ingen gammal mann som skriv dette under, men ein yngre kar som tar opp eldre tradisjon. Diktet under er henta frå den nye og satsande boka TRISYN av Cornelius Jakhelln (frå side 68, siste bolk):
Hald fram å lesa Cornelius Jakhelln dreg til
Det kan vere teikn på mogne tankar når folk har eit presist sjølvsyn eller vågar å lytte godt til andre sine syn på tilhøva. Ja. Noko av det mest forsonande og aksepterande i norsk lyrikk nett no, det er Halvard Foynes med den nye boka Douglasgrana i Botanisk hage. Eit stykke ute i diktet Uten å etterlate spor – der står dei observerande tre linene:
Lidelsen er visket utHald fram å lesa Aksepterande og forsonande
og jeg er blitt en eldre, gråhåret mann uten framtid,
i strålende humør. (...)
EIN FORFATTAR PÅ 2000-talet gir først ut dikt i 2010, da må det vere noko nytt han kjem med. Når eg seinare les dikta, tenkjer eg sterkt: Kvifor skreiv aldri nokon før slik – i versliner?
Hald fram å lesa Levi Henriksens debut
Slik byrjar ei bok: “Min søster har store og sterke lunger, og kan være under vann en hel dag hvis hun vil. Hun får så blå øyne og så lys hud.” Når den vellykka poeten Ingvill Solberg skriv boka den yngste, spelar tittelen på den yngste av søskena, den yngste i ein søskenflokk. Den yngste her er ei jente. Men boka viser mykje til “brørne” og til den ekstra svømmedyktige og spesielt eventyrlystne og svømme-interesserte søstera.
Hald fram å lesa Den yngste
Ei ny norsk diktsamling, konstruert av tre lange brevliknande dikt, byrjar med å presentere tilhøvet mellom to elskande som bur på få kvadratmeter:
Treng vi å tematisere tidene? Skal vi gjere det? Hege Siri gjer det i den vel-komponerte diktsamlinga et øyeblikk noen tusen år. Ho syner fram heilt nye samiske tema ved å tematisere språket og joiken i diktet Språket:
mor joiker ikke men hun lærer seg språket min mors mor joiker ikke men hun snakker språket min far joiker ikke men han snakker norsk min fars far joiker ikke han synger salmer jeg joiker men forstår ikke språket min datter joiker og snakker alle språk
Skal eg prøve meg med eit avsnitt av eit dikt? Jo, eg prøver. Stilla 1981 er eit dikt som byrjar side 45. Her er femte avsnitt av diktet:
vi satt i første rekke og så skygger av lovens menn tre fram i timen mellom natt og dag der vi satt arm i arm i front med oss selv som skjold og et flagg, som vårt eneste våpen de bar oss bort men nye kom til og tok vår plass
Denne Hege Siris diktdebut vil eg foreslå som julegåve, rett og slett; slik eg vil gjere nett det same med ein serie utkomne bøker i haust. Først tenkjer eg på Munib Delaucs Bare storm og solnedgang og Rune Berglund Steens fyldige Pre-Schengensekvens.
Ps 8/12: Her er Hege Siri sin nettstad .
Latinamerika har ei rik kjelde av moderne poetar. Ein av dei utanlandske poetane som blei omsette til norsk i 2007, var Gabriela Mistral, chilenar. Ho fekk ein fortent nobelpris i 1945. Omsetjaren av Gabriela Mistrals «dikt i utval», Tove Bakke, tykkjer i utgangspunktet at dikta hennar er vanskelege å skape om til norsk. Men elles er Mistral lenge kjend over heile Latinamerika som folkeopplysar og forfattar av voggesongar og dikt for born. Ho er bl.a på pengesetlane. Diktutvalet heiter Alle skulle bli dronning. Og her er da vald ut av meg Yo no tengo soledad, som på norsk lyder: Veit ikkje kva einsemd er:
Hald fram å lesa Gabriela Mistral og César Vallejo